Rusya ve Ukrayna savaşında 16’ıncı güne girdik. Rus güçlerinin sivil yerleşimlere hücumları devam ederken taraflar Antalya’da bir ortaya gelip diplomatik tahlil arayışlarında bulundu. Bu görüşmelerden ateşkes kararı çıkmazken Rus güçleri Kiev’e yanlışsız ilerleyişine yine başladı.
Dünya devletleri ise Rusya’ya karşı yaptırım kararları almaya ve ülkeyi ekonomik çıkmaza sokarak direnişini kırmaya çalışmaya devam ediyor. Büyük şirketler de bu yaptırımların bir kesimi olarak birer birer ülkeden çekiliyor.
Öte yandan Rusya’nın insanlığa karşı işlediği cürümlerle ilgili olarak alınan kararlardan en dikkat cazibeli olanlardan biri toplumsal medya devi Facebook’tan geldi. Instagram’ın da sahibi olan şirket bu iki platformda Rusya’ya yönelik nefret telaffuzları bir müddetliğine de olsa özgür bıraktığını açıkladı.
‘RUS İŞGALCİLERE ÖLÜM’
Sosyal medya platformları olağan şartlarda ayrımcı, muhakkak bir ırka, dezavantajlı kümeye, bir ülke halkına yönelik paylaşımları kısıtlıyor, bunları siliyor, paylaşım sahiplerinin hesaplarına ise yasak getiriyor. Bu platformların başında da Twitter, Facebook, Instagram üzere dünya çapında en çok kullanılan platformlar var.
Facebook, yıllardır devam ettirdiği bu politikayı süreksiz olarak devre dışı bırakıp Rusya’ya yönelik nefret söylemi içeren paylaşımları özgür bırakma kararı aldı. Karara nazaran Facebook ve Instagram’da “Rus işgalcilere ölüm” üzere kelamları paylaşmak artık platformlar tarafından engellenmeyecek. Lakin bu telaffuzları tek tek sivil amaçlara yöneltmek yeniden de yasak olmaya devam edecek.
Facebook ve Instagram’ın sahibi olan ve birkaç ay evvel ‘Meta’ ismini alan şirketin bu kararı anında büyük bir tartışmayı da beraberinde getirdi.
Şirketin açıklamasında şu kelamlara yer verildi:
“Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin sonucu olarak, olağan şartlarda kurallarımıza ters olan ‘Rus işgalcilere ölüm’ üzere politik tabirleri süreksiz olarak özgür bırakıyoruz. Lakin Rus sivillere yönelik şiddet davetlerine yer vermeyip bunları yasaklamaya devam edeceğiz.”
Ukrayna başkanı Zelenski işgalin başından beri toplumsal medyayı en etkin kullanan isimlerden biri oldu
KARAR HANGİ ÜLKELER İÇİN GEÇERLİ?
Haber ajanslarında yer alan bilgilere nazaran bu yeni karar Ermenistan, Azerbaycan, Estonya, Gürcistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya, Rusya, Slovakya ve Ukrayna’yı kapsıyor. Bu bilginin içerik yöneticilerine yollanan maillerden elde edildiği bildiriliyor.
Meta şirketi bu coğrafik hudutların diğer hangi ülkeleri kapsayacağını ise şimdi açıklamadı e bu bahiste soruları karşılıksız bıraktı. Şirket daha evvel benzeri durumlarda aldığı ya da almadığı bu çeşit kararlar yüzünden ıstıraplar yaşamıştı. Temmuz 2021’de İran’da yaşanan protestolarda şirket birebir kararı almış; İran’ın dini başkanı Ayetullah Ali Hamaney için yapılan ‘Ayetullah Ali Hamaney’e ölüm’ paylaşımlarına süreksiz olarak müsaade vermişti.
PANDORA’NIN KUTUSU AÇILDI
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla birlikte başlayan süreç teknoloji şirketlerini ve televizyonları sıkıntı duruma düşürdü. Örneğin ABD’li Senatör Lindsey Graham’ın canlı yayında Rus önder Vladimitr Putin’e suikast daveti yapması büyük reaksiyon toplamıştı. Graham, bu kelamlarını Twitter’dan da paylaşmış, “Bunu bitirmenin tek yolu Rusya’dan birilerinin bu adamı indirmesi” sözünü kullanmıştı. Graham’ın bu tweet’i platform tarafından sansürlenmedi ya da kaldırılmadı.
Dijital Kabahatler Araştırma sorumlusu Emerson Brooking “Bu karar Rus askerlerine yönelik şiddet davetlerine da müsaade verir.” derken “Buradaki şiddet daveti birebir vakitte direniş davetleriyle da kesişir; zira Ukrayna da şiddet yüklü bir işgale direniyor.” ayrıntısının altını çiziyor.
Twitter Senatör Graham’ın reaksiyon toplayan paylaşımını silmedi…
KARŞI ÇIKAN DA VAR
Lehigh Üniversite’sinden Prof. Jeremy Littau ise “Belli vakit dilimlerinden aşikâr insanlara yönelik nefret telaffuzunu hür bırakmak korkutucu bir yere giden bir kapıyı açmaya benziyor.” diyerek kararı eleştirdi.
Facebook ve Instagram Rusya’ya yönelik bu hali alırken, Rusya da misal toplumsal medya platformlarının ülke içi kullanımlarını kısıtlamaya başladı. Başta Twitter ve Facebook olmak üzere neredeyse tüm Batı kaynaklı toplumsal medya platformları ülkede yasaklı hale geldi.
Ukrayna’da yaşanan işgalin imajları toplumsal medya sayesinde dünya çapında yaygınlaşıyor
Böylelikle Rusya, dünyada bunu yapan başka iki ülkenin; Çin ve Kuzey Kore’nin ortasına katılmış oldu.
