Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu katıldığı canlı yayında dış siyaset gündemine dair değerli açıklamalarda bulundu. TRT Haber canlı yayınında özel röportaj konuğu olan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Haber Koordinatörü Ahmet Görmez’in gündeme ait sorularını yanıtladı.
Bakan Çavuşoğlu’nun açıklamalarından değerli satır başları şöyle:
“Türkiye’nin durumu çok açık net biz her iki tarafla da alakaları âlâ bir ülke olarak ve kendi bölgemizde aslında gereğince çatışma var ek bir gerginlik olmasın diyen bir ülke olarak bu gerginliğin azaltılması için adımlar atıyoruz.
Temaslarımız devam ediyor; bunların kimileri görünen temaslar kimileri perde ardında yürüttüğümüz diplomatik çalışmalar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde samimi bir halde iki tarafla da görüşmelerimiz devam ediyor.
En son Ukrayna ziyaretimizde Cumhurbaşkanımız bu tavrımızı açıklamıştır. Burada değerli olan sorunun çözülmesi. Evvel gerginliğin azaltılması sonra kalıcı bir istikrara ve huzura bu bölgenin kavuşturulması.”
TÜRKİYE’NİN DİPLOMASİSİ
“Sorunun kökten çözülmesi muhakkak bir vakit alabilir ancak inanç alıcı adımların atılması lazım. Her uğraş değerlidir lakin kimileri ben de bu işin içinde varım diyebilmek için atılan adımlar. Burada samimiyetsizliği görüyoruz kimileri da düzgünlük yapacağım diye gerginliği artırıyor.
Bazıları da megafon diplomasisini tercih ediyor. Bu yeri geldiği vakit yararlı olabilir fakat genelde bir yararı yok o nedenle gereksiz açıklamalardan da kaçınılması lazım.
Biz Ukrayna’ya gittiğimiz vakit da gördük işte Rusya bugün işgal edecek yarın işgal edecek, siber akın yapacak her gün buna misal yapılan açıklamalar Ukrayna’da huzursuzluğa sebep oluyor.
Gerçek tablo bu değil, gerçek tabloda gerginlik var mı? Var. Kırılganlık var mı? Var. Bir çatışma mümkünlüğü var mı? Var. Fakat bunu bu formda birtakım batılı ülkelerin açıkladığı üzere megafon diplomasisi ile söylemenin bir yararı yok. Ayrıyeten çok da abartıldığını düşünüyoruz.
Gerek NATO gerek AGİT seviyesinde memleketler arası platformlarda Türkiye olarak bu uğraşlara katkı sağlıyoruz. İkili ve üçlü seviyede de elimizden geleni yapıyoruz.”
“BARIŞ İÇİN İSTİKRARLI SİYASET İZLENMELİ”
“Türkiye’nin arabuluculuğundan bahsediliyor. Türkiye her iki ülke ile ortası güzel olduğu için gayretlerimiz da herkes tarafından görülüyor ve takdir ile karşılanıyor. Geçen gün ABD Dışişleri Bakanı Blinken ile telefon görüşmemizde de bunun değerine vurgu yaptı. Başka müttefik ve muhataplarımız da birebir halde.
Şimdi iki ülke ortasında bir arabuluculuk fikri ortaya çıktı. Ukrayna tarafı bunu istiyor hazır. Rusya tarafı ise şimdi kapıyı kapatmış değil. Rusya’dan birkaç tarih teklifinde bulunmuştuk ocak ayında olmadı. Artık Ruslarda tarih önerisi istedik bu toplantıyı da gerçekleştireceğiz. Öbür kanallardan da bu çabayı sürdürüyoruz. Ruslarla da konuşacağız.
Biz burada çok argümanlı davranmıyoruz. Arabuluculuk eş başkanlığını biz BM’de, AGiT’te İslam İşbirliği Teşkilatı’nda farklı ülkelere yürütüyoruz. Münasebetiyle buradaki sorumluluklarımızı biliyoruz. Burada çok savlı olmadan elimizden gelen çabayı biraz da düşük profilden göstermemiz lazım.
Bu mevzuda iki tarafın bir ortaya gelmesi lazım. Bölgede istikrar siyasetinin kıymeti ortaya çıkmaya başladı. Ne Ukrayna ne Rusya ne de diğer bir ülkenin tüm alakalarını tek tarafa angaje etmesi gerçekçi bir yaklaşım değil. Bölgede barış istiyorsak herkesin herkes ile istikrarlı bir siyaset izlemesi lazım.
Biz ne kadar sağlam bir NATO müttefiki olduğumuzu bu süreçte de gösterdik ancak birebir vakitte Rusya ile münasebetlerimizin de düzgün olması lazım. Öbür bölgedeki ülkelerle de ilgilerimizin düzgün muhtemel lazım. Son vakitte aslında görece olarak münasebetlerimizin güzel olmadığı birtakım diplomatik kanalların tam açık olmadığı ülkeler ile de attığımız adımlar bunu gösteriyor.
Batı medyasında çıktığı kadar, batıdaki kimi siyasetçilerin yaptığı açıklamalar kadar karamsar değilim. Lakin naif de değiliz. Önemli bir kriz var bu krizin üstesinden gelmek için herkesin elinden gelen samimi çabayı göstermesi lazım. ABD ve Rusya ortasındaki görüşmelerin de kilit değeri olduğunu düşünüyorum.
Bir ülke olarak millet olarak biz bahsettiğiniz tüm hususlarda ilkesel bir siyaset izliyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde her vakit ilkesel siyasetler izledik. Yanlış gördüğümüz şeyi açıkça söylüyoruz. Diğer ülkeler ile de görüş ayrılığı içerisinde olabilirsiniz. Lakin görüş ayrılığı içerisinde olmak o ülke ile çalışmamak manasına gelmez.
Bazen de bunun avantajı var farklı taraflar ile angajmandaysanız iki tarafı bir ortaya getirmek sorunu çözmek için adımlar atabilirsiniz. Suriye bunlardan bir tanesi. Biz Rusya ile olsun diğer ülkeler ile olsun siyasetleri ile ilgili bir rahatsızlığımız varsa söylüyoruz. Bu aslında inancın oluşması için değerli. Karşı tarafta sizin samimiyetinizi ilkesel duruşunuzu görüyor.”
“İLİŞKİLERİ OLAĞANLAŞTIRMAK FİLİSTİN DAVASINDAN VAZGEÇMEK DEĞİL”
“İsrail ile bir diyalog başladı yeni hükümet ile birlikte. Yeni dışişleri bakanı iki ülkeli bir tahlile inandığını söylüyor. Artık Cumhurbaşkanımız Herzog ile 4 kez görüştü. Başbakan ile görüştü. Ben Dışişleri Bakanı ile görüştüm. Uzmanlar seviyesinde görüşmelerimiz var. İsrail ile bağlantılarımızı olağanlaştırmak demek Filistin davasındaki temel tutumlarımızdan vaz geçmek manasına gelmez. Daha evvel söylediğim üzere Filistin davası uğruna bağlantıları normalleştirmeyiz.
İki devletli tahlil yolunda her iki tarafla da alakası olan bir ülke olarak geçmişte olduğu üzere katkı sağlayabiliriz.
İşte Rusya ile biz münasebetlerimizi bu seviyede götürüyoruz. Kabul etmediğimiz şeylere hayır diyoruz. İki tarafında faydasına olan ya da bizim faydasına olan şeylere evet diyoruz. Lakin Rusya bölgede bir aktör ise muhakkak seviyede Rusya ile çalışmanın değerli olduğuna inanıyoruz.”
TMT REAKSİYONU
“TMT’ye yönelik bir TV programında son derece üzüldüğümüz bir telaffuz gördük. Büyük bir yanılgının olduğuna inanmak isterim. Zira TMT KKTC’nin Kuva-i Milliye’sidir. TMT’nin mafya ve diper yasa dışı faaliyetler ile birlikte anılması hepimizi üzer. Dün akşam bu türlü bir söylemi görünce ben evvel inanamadım. Bir daha dinledim. Açıkça bir hanımefendi bir televizyon programında bu telaffuz içinde olduğunu gördük. Çok da üzüldük. Umarım bir düzeltici açıklama yaparlar. Gördüğüm kararı ile dün hem KKTC’de hem de Türkiye’de infial yarattı bu açıklama konusunda dikkatli olmak lazım.”
YUNANİSTAN’IN GÖÇMENLERE ZULMÜ
“Kıbrıs sıkıntısına gelecek olursak bunun iki tarafı var. Birincisi Hidrokarbon konusunda gelir paylaşımı. Kıbrıs’ta kalıcı bir siyasi tahlil ne kadar olur bilmiyoruz. Lakin gelir paylaşımı konusunda Rumlar evet dese samimi olsa AB de Rumlara biraz baskı yapsa ya da ikna etse çok kolay. İki taraf ortasında şirketler üzerinde AB yahut BM düzeneği üzerinde bu hakça gelir paylaşımı düzenlenebilir.
Göçmenler konusunda temel bir insan hakkından bahsediyoruz. Bu siyasi bir sorun değil. Bayanların çocukların darp edilmesinden, vefata terk edilmesinden bahsediyoruz. Yunanistan Türkiye’den bir tehdit görüyormuş. Adaya koyduğun birkaç asker ve silahla mı tehdidi engelleyeceksin. Bu mevzuyu gündeme getireni ‘Türk ajanı’ diye suçluyorlar.
Yunanistan’ın göçmen siyasetine ait kapalı kapılar arkasında bundan duydukları üzüntüyü söylüyorlar. Ama insan hakları konusunda hassas ülkeler bile münasebetler buluyor. Yunanistan’a çok sayıda göçmenin geldiğini dillendiriyorlar. Biz ne yapalım 5 milyon göçmeni denize mi dökelim bu türlü bir anlayış olabilir mi? Çok göçmen gelmesi demek meselelerin kökenine gittiğimizde transit ülkeler gerçek manada iş birliği yapmak lazım. Bu mevzuyu gündeme getirenleri Türk casusu diye suçluyorlar. Biz iki yılda 34 bin insanı mevtten kurtardık. Bunlar vefattan son anda kurtardığımız beşerler. Denizin ortasından geri getirdiklerimizden bahsetmiyorum.
Avrupa’da vatandaşlar ve STK’lar da çok rahatsız bu manzaralardan. Soruşturma başlattı Avrupa Parlamentosu ne oldu çabucak kapatıldı. Temel insan hakkından bahsediyoruz. Bu siyasi bir sorun değil. Beşerden bahsediyoruz, bayanların çocukların darbedilmesinden, mevte itilmesinden bahsediyoruz. Fransa’da İslam düşmanlığı bir devlet siyaseti haline geldi. İnsan hakları nerede kaldı? Avrupa Kurulu de ses çıkaramadı.
BM’ye iki tane mektup gönderdik. Bu silahsızlandırılmış adaların statüsünü Yunanistan ihlal ettiği için gönderdik. Bu adalar Lozan ve Paris muahedesi ile Yunanistan’a silahsızlandırma kuralıyla verilmiştir. Biz BM’ye yazdığımız mektuplarda, Yunanistan buraları mutabakatları ihlal ediyor.
Yunanistan bundan vazgeçmezse bu adaların egemenliği tartışılır. Zira koşulu ihlal ediyorsunuz. Gerekirse son ikazlarımızı yapacağız ve bu tartışma başlar. Yunanistan aslında kabul ediyor, neymiş Türkiye’den bir tehdit görüyorlarmış ve o yüzden ihlal ediyorlarmış. Adaya koyduğun birkaç asker ve silahla mı tehdidi önleyeceksin. Yani hakikat söylemiyorlar. İnsani hususlarda da daima palavra söylüyorlar. Tehdit varmış, ondanmış. Biz bunun peşindeyiz peşini de bırakmayacağız. Bu mutabakatların tarafları var Lozan, Paris Muahedesi. Memleketler arası arenada elbette tartışmayı başlatacağız.”
ERMENİSTAN’LA OLAĞANLAŞMA
“Elbette iki devletiz. Haydar Aliyev’in söylediği üzere bir millet iki devletiz. Bir millet üzere yeri geldiği vakit bir devlet üzere davranmasına da biliyoruz. Karabağ zaferi bu türlü bir kararlılık ile elde edildi.
Azerbaycan bu süreci destekliyor. Esasen Azerbaycan ile görüşmeden istişare etmeden rastgele bir adım atmayız, atmadık da. Suşa beyannamesi ile bağlantılarımızı değişik bir pozisyona geldi. Artık bu çerçevede atılacak adımlar muhakkak bu hususta çalışıyoruz. Azerbaycan da bizim Ermenistan ile direkt temas içinde olmamızı tercih ediyor.
Şimdi neyi konuşuyoruz? Güney Kafkasya. Bu sorun Azerbaycan’ın Karabağ zaferi ile sonlandırıldı. Bundan sonra barış mümkün lazım.
Herkesin bu sürecin içinde olması lazım. Buna Ermenistan da dahil. Karabağ zaferinden çıkan bir ders var bir de fırsat var bu fırsatı uygun kıymetlendirmemiz lazım Biz zaferden çabucak sonra olumlu bildiriler verdik. Ermenistan buradan ders alırsa ilgilerimizi normalleştiririz. Paşinyan seçimi kazındıktan sonra değerli bildiriler verdi. Cumhurbaşkanımız da buna olumlu karşılık verdi. Özel temsilcilerimizi atadık ve onlar Moskova’da görüştüler. Artık 24 Şubat’ta Viyana’da görüşecekler.
Ben isterdim ki birinci toplantıdan sonra Türkiye ve Ermenistan’da karşılıklı ziyaretler ile görüşsünler. Lakin Ermenistan da bu türlü istedi, sorun değil. Naif değiliz zorlukları da biliyoruz. Bu adımları atarken de her evrede Azerbaycan ile istişare ediyoruz. Yakın bir vakit da Bakü’ye bir ziyarette bulunacağım. Ceyhun kardeşim davet etti. En kısa vakitte bu ziyareti gerçekleştireceğim.”
BAE İLE BAĞLAR
“Cumhurbaşkanımız çok şükür konutundan çalışmalarını sürdürüyor. Bilhassa dış siyaset bahislerinde telefon ile görüşüyoruz. Sesi de çok âlâ geliyor. Bu ziyaret Cumhurbaşkanımızın programında. İnşallah o güne kadar test negatife dönüşür ve bu ziyareti gerçekleştiririz.
Geçmişte istemediğimiz tavırlar oldu. Milletlerarası münasebetlerde oluyor bu. İki ülke bağlarını düzeltip dostça götürmek istiyorsa bunda ne mahsur var? Kıymetli olan samimiyet.
Türkiye yatırımcılar için fırsat sunuyor, bunun ayıp olduğunu söyleyenleri anlayamıyorum. Yani Türkiye’ye farklı ülkelerden yatırımcıların gelmesi ayıp bir şey mi? Türkiye’deki en büyük yatımcı Hollanda; en son 27 milyar dolardı. Artık kimse Hollanda’nın yatırımlarını tartışıyor mu? Katar’dan gelince neden tartışıyorsunuz? Bu fırsatları görüp sermaye getirmek istiyorsa bundan neden rahatsız olalım?
Ben gittiğim vakit oradaki birinci toplantımı iş insanları ile yaptım. Onlar da bağların normalleşmesinden son derece mutlular.”
ABD İLE MÜNASEBETLER
“ABD ile ziyaret olabilir. Telefonda görüştük, Blinken’ı Türkiye’ye davet ettik. Programına bakacağını söylerdi. Antalya olmazsa da Türkiye’ye ziyarette bulunmak istediğini söyledi. Karşılıklı ziyaretlerde bulunalım dedik, mutabık kaldık, bunun tarihleri belirlenir.
F-35 konusunda geldiğimiz durum malum. Bu işlerde devran döner. Değişeceğine de inanıyorum. Bu hususlarda tablonun değişmesini oturup beklememek lazım, diğer seçenekler üzerinde durmak lazım.
Yeni jenerasyon F-16’ların alınması ve mevcut F-16’ların modernizasyonu için görüşmeler olumlu bir biçimde seyrediyor. Diğer mevzulara da yayabiliriz biz bu işbirliğini. Geçtiğimiz yıllara nazaran en azında retorik bakımından bir gerginlik yok. Fazla diyaloğumuz var. Karşılıklı ziyaret ve çalışmalar devam ediyor.”
ANTALYA DİPLOMASİ FORUMU
Antalya Diplomasi Forumu hakkında da açıklamalarda bulunan Bakan Çavuşoğlu “Şu ana kadar 13 – 14 başkan, 53 bakan iştirakini teyit etti” dedi.
